Jan Paweł II

 

Błogosławiony Kościoła katolickiego, polski biskup, arcybiskup, metropolita krakowski, kardynał, 264 papież, kawaler Orderu Orła Białego. Poeta i poliglota, a także aktor i pedagog.

Karol Józef Wojtyła
Karol Józef Wojtyła urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach jako drugi syn Karola Wojtyły seniora i Emilii z Kaczorowskich. Jego brat, Edmund, miał wówczas 14 lat. Miesiąc po narodzinach, 20 czerwca 1920 roku, przyszły papież został ochrzczony. Jego ojcem chrzestnym został Józef Kuczmierczyk, zaś matką chrzestną – Maria Wiadrowska. Rodzice Karola Wojtyły wiedli skromne życie. Ojciec, porucznik, był urzędnikiem administracji wojskowej. Matka, kobieta o słabym zdrowiu, wzięła na siebie prowadzenie domu; dorabiała także jako szwaczka. W domu Wojtyłów panowała religijna atmosfera, a oni sami cieszyli się szacunkiem wśród mieszkańców Wadowic.
13 kwietnia 1929 roku dziewięcioletniego Karola, który był wówczas uczniem szkoły podstawowej, spotkała pierwsza osobista tragedia. W wieku czterdziestu pięciu lat zmarła jego matka. Był to wstrząs dla całej rodziny. Niemal zaraz po pogrzebie Karol Wojtyła senior zabrał synów do Sanktuarium Maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej, do którego przyszły papież często później powracał…
Od tej chwili to ojciec zajął się wychowaniem Karola, dbał o jego rozwój intelektualny i fizyczny. We wrześniu 1930 roku Karol rozpoczął naukę w I Państwowym Gimnazjum Męskim im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Nie miał problemów z nauką i już wtedy wyróżniał się wśród rówieśników szczególną pobożnością. W pierwszej klasie gimnazjum, wstąpił do kółka ministranckiego. W latach gimnazjalnych objawił się także talent pisarski i aktorski Karola, który mógł się rozwijać pod czujnym okiem polonisty, Kazimierza Forysia. Wojtyła występował w różnych szkolnych inscenizacjach teatralnych, brał również udział w konkursach recytatorskich. Młodych gimnazjalistów pasjonował także sport, szczególnie piłka nożna. Lolek – bo tak na niego mówiono- grywał w nią z upodobaniem jeszcze w szkole podstawowej. Podczas rozgrywanych meczy występował najczęściej na pozycji bramkarza.
Zaledwie trzy lata po śmierci matki, 5 grudnia 1932 roku, Karola dotknęła kolejna tragedia – w wieku 26 lat zmarł jego brat, Edmund, który był lekarzem. Od chorej pacjentki zaraził się panującą wówczas w szpitalu w Bielsku-Białej szkarlatyną.
14 maja 1938 roku Karol Wojtyła wzorowo zdał egzamin dojrzałości. Kierując się miłością do teatru i literatury, z inspiracji Mieczysława Kotlarczyka, będącego nauczycielem w gimnazjum karmelickim, wkrótce rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (obecny Instytut Polonistyki). Wraz z ojcem przeprowadził się wówczas do Krakowa. Decyzja o studiowaniu filologii polskiej była zaskoczeniem dla wielu osób, które w religijnym młodzieńcu widziały świetnego kandydata na księdza.
Po przybyciu do Krakowa ojciec i syn zamieszkali przy ulicy Tynieckiej 10, w małym mieszkaniu, które należało do rodziny matki Karola. Od początku pobytu w Krakowie Wojtyłę pochłonęło życie intelektualne i artystyczne. Filologia polska na Uniwersytecie Jagiellońskim przeżywała wówczas okres swojej świetności, co dostarczało młodemu studentowi wielu bodźców do rozwoju intelektualnego. Świeżo zawarte znajomości oraz szczególna atmosfera Krakowa zachęcały do tworzenia poezji. Fascynacja teatrem doprowadziła Karola do przyłączenia się do Konfraterni Teatralnej, prowadzonej przez Tadeusza Kudlińskiego. Pod nazwą „Studio 39” wystawiono wówczas spektakl Kawaler księżycowy poety Mariana Niżyńskiego, w którym wystąpił również Wojtyła. We wspólnocie Konfraterni Karol nawiązał m.in. znajomość z Juliuszem Kydryńskim, który później stał się jego bliskim przyjacielem. Nadszedł 1 września 1939 roku. Niemcy zaatakowały Polskę. Kraków stał się obiektem nalotów, a już 6 września wojska niemieckie wkroczyły do dawnej stolicy Polski. Wawel zajął generalny gubernator Hans Frank; katedrę zamknięto dla zwykłych odwiedzających. Szansę na kontynuację studiów przekreśliła przeprowadzona przez Niemców – akcja pacyfikacyjna, skierowana przeciwko środowisku polskich uczonych, przeprowadzona 6 listopada 1939 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim. W jej wyniku zamknięto Uniwersytet, a profesorów wywieziono do obozu Sachsenhausen. Równocześnie pogarszała się sytuacja materialna Karola i jego ojca. Karol musiał szukać pracy. Znalazł ją w Zakładach Chemicznych „Solvay” w Borku Fałęckim. Początkowo pracował w kamieniołomach w Zakrzówku, gdzie wydobywano wapień potrzebny do produkcji sody. Praca ta była ciężka, jednak dawała względne bezpieczeństwo, gdyż Niemcy, ze względów strategicznych, uznawali zakład za potrzebny. Wiosną 1941 roku Wojtyła został pomocnikiem strzałowego Franciszka Łabusia, który ponoć nieraz radził mu, aby został księdzem…
Pomimo pracy w fabryce, Karol Wojtyła mógł wziąć udział w rekolekcjach, organizowanych w parafii św. Stanisława Kostki na Dębnikach. Tutaj właśnie nawiązał kontakt z krawcem Janem Tyranowskim. Ten czterdziestoletni mistyk i asceta był osobą, która w pierwszej chwili nie wzbudzała sympatii. Brak wykształcenia teologicznego nie przeszkodził jednak Tyranowskiemu w wygłaszaniu porywających kazań. Oczytany w pismach św. Jana od Krzyża i św. Teresy z Avila, swoimi zainteresowaniami wywarł niekwestionowany wpływ na Wojtyłę, którego uczynił zelatorem własnej piętnastki różańcowej. Wydaje się, iż kontakt z Tyranowskim przyczynił się także do odnalezienia powołania przez przyszłego papieża. Na początku 1941 roku ojciec Wojtyły zachorował. Gdy 18 lutego Karol, który się nim opiekował, wrócił do domu z obiadem, zastał swego ojca martwego. Tę śmierć odczuł bardzo boleśnie. Karola Wojtyłę seniora pochowano na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. A młody Karol zamieszkał u państwa Kydryńskich, którzy ofiarowali mu swoją pomoc i wsparcie.
W przezwyciężeniu smutku po stracie ojca Karolowi pomógł także Mieczysław Kotlarczyk, wraz z żoną zamieszkał w mieszkaniu przy Tynieckiej. Pełen nowych pomysłów założył teatr, do którego przylgnęła później nazwa Teatr Rapsodyczny. Repertuar teatru obejmował m.in. Quo vadis, Króla-Ducha, Beniowskiego i Pana Tadeusza. Z teatrem od początku istnienia związał się (wraz z innymi studentami polonistyki UJ) także Karol Wojtyła; a o jego aktorskim talencie przekonany był sam Juliusz Osterwa.
Ku zaskoczeniu Mieczysława Kotlarczyka, w 1942 roku Wojtyła podjął decyzję o wstąpieniu do tajnego Seminarium Duchownego. Rano asystował przy mszy świętej księdzu metropolicie Adamowi Sapiesze, by następnie udawać się do pracy w „Solvayu”. Noce poświęcał nauce. Sytuacja zmieniła się na początku sierpnia 1944 roku. Niemcy przeprowadzili masowe łapanki, aby uniknąć powstania ludności Krakowa. Wywozili wszystkich ujętych młodych mężczyzn. Niedziela 6 sierpnia 1944 – zwana „czarną niedzielą” – okazała się jednak łaskawa dla Wojtyły. Uniknął łapanki, a dzięki decyzji arcybiskupa Sapiehy, on i inni klerycy znaleźli schronienie w pałacu biskupim.
18 stycznia 1945 roku do Krakowa wkroczyły wojska sowieckie. Wojna miała się ku końcowi.
W sierpniu 1946 roku Wojtyła ukończył celująco czteroletnie studia teologiczne. 1 listopada z rąk kardynała Sapiehy otrzymał święcenia kapłańskie, a następnie odprawił swoją pierwszą mszę świętej w krypcie św. Leonarda. 15 listopada udał się wraz z księdzem Stanisławem Starowieyskim do Rzymu, aby podjąć studia na Papieskim Uniwersytecie Dominikańskim – Angelicum. Zamieszkiwał wówczas w Kolegium Belgijskim przy Via del Quirinale 26. Oprócz pogłębiania wiedzy i pracy nad doktoratem, Wojtyła miał również poznawać Rzym i podpatrywać metody prowadzenia działalności duszpasterskiej, stosowane w innych krajach. W Rzymie miał też okazję uczestniczyć we mszy celebrowanej przez Ojca Pio. Według relacji niektórych osób, Ojciec Pio przepowiedział Karolowi Wojtyle, iż obejmie on Tron Piotrowy.
Po zdaniu egzaminu licencjackiego, z najwyższą oceną z teologii, Wojtyła przeznaczył drugi rok studiów na pisanie doktoratu pod kierunkiem profesora Reginalda Garrigou-Lagrange’a. Temat jego rozprawy doktorskiej brzmiał: Zagadnienia wiary u świętego Jana od Krzyża. Za pracę uzyskał najwyższą ocenę, jednak formalnie nie przyznano mu tytułu doktora. Jego praca bowiem nie została wydrukowana, na co młody, polski ksiądz po prostu nie miał wtedy funduszy…
Po powrocie do kraju Wojtyła został skierowany do Niegowici, gdzie miał prowadzić pracę duszpasterską. Uzyskał wówczas najpierw tytuł magistra teologii, a miesiąc później obronił poszerzoną wersję swojej rozprawy doktorskiej. Po 13 miesiącach kardynał Sapieha przeniósł wikarego do parafii św. Floriana w Krakowie. Wojtyła cieszył się sympatią wiernych, w szczególny zaś sposób sympatią młodzieży. Spotykał się z nimi nie tylko podczas mszy świętej. Organizował spotkania, wycieczki, wspólne wyjścia do teatru i filharmonii. Zainicjował przy kościele próby chorału gregoriańskiego. Na przeprowadzane przez niego rekolekcje przychodziły setki osób. W 1950 roku Wojtyła zaczął publikować na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Pierwszy utwór, poemat Pieśń o blasku wody, został opublikowany pod pseudonimem Andrzej Jawień, który został zaczerpnięty z Powrotu do życia Jana Parandowskiego.
W lipcu 1951 roku zmarł książę kardynał Adam Sapieha, przez wiele lat sprawujący pieczę nad Karolem Wojtyłą. Administratorem archidiecezji krakowskiej został arcybiskup Eugeniusz Baziak, który uważał, że Wojtyła powinien poświęcić się pracy naukowej. Urlop, którego udzielił mu arcybiskup, miał odciążyć Wojtyłę od obowiązków i pozwolić na opracowanie rozprawy habilitacyjnej. Wojtyła wyprowadził się wówczas z plebanii i przez następnych siedem lat mieszkał u księdza profesora Ignacego Różyckiego, przy ulicy Kanonicznej 19. 12 grudnia 1953 roku praca habilitacyjna Wojtyły, zatytułowana Ocena możliwości oparcia etyki chrześcijańskiej na założeniach systemu Maxa Schelera, została jednogłośnie przyjęta przez radę ówczesnego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego (z którego powstała później, w roku 1981, Papieska Akademia Teologiczna). Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego nie zatwierdziło jednak tytułu naukowego i dopiero 31 października 1957 roku Wojtyła otrzymał od Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych tytuł docenta. Pomyślny wynik kolokwium habilitacyjnego umożliwił mu rozpoczęcie pracy w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Krakowie oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wkrótce Wojtyła zaczął również wykładać na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, by po dwóch latach objąć Katedrę Etyki. Na jego wykłady przychodziło tylu studentów, że niektórzy musieli siadać na podłodze. W tym czasie również „Wujek” – bo takim mianem określali go zaprzyjaźnieni studenci – z radością spotykał się z młodymi i poza uniwersytetem. Chodził z nimi na wędrówki, szczególnie chętnie w góry. Owocem lat pracy na KUL-u były także liczne artykuły Wojtyły, publikowane m.in. w czasopiśmie „Znak” oraz w „Tygodniku Powszechnym”.
W lipcu 1958 roku nadeszła z Rzymu decyzja Piusa XII dotycząca powołania Wojtyły na stanowisko biskupa pomocniczego archidiecezji krakowskiej i powierzenia mu tytularnej stolicy biskupiej Ombrii. Nominację zawdzięczał arcybiskupowi Eugeniuszowi Baziakowi, który wysunął jego kandydaturę. Mając 38 lat, Karol Wojtyła został najmłodszym polskim biskupem. 28 lipca 1958 roku, przed głównym ołtarzem katedry wawelskiej, odbyła się jego konsekracja biskupia. Dokonali jej arcybiskup Eugeniusz Baziak oraz biskupi Franciszek Jop z Opola i Bolesław Kominek z Wrocławia. Nowy krakowski biskup przyjął za dewizę słowa: Totus Tuus (Cały Twój), zaczerpnięte z pism Louisa Marie Grignon de Montforta, które oznaczały całkowite oddanie się w opiekę Maryi. Pozostały one także dewizą papieża Jana Pawła II.
Wyniesienie do rangi biskupa pomocniczego pociągało za sobą nowe obowiązki. Od 1960 roku Wojtyła walczył m.in. o pozwolenie na budowę kościoła w Nowej Hucie, którego władze komunistyczne nie chciały udzielić. W tym samym roku opublikowana została także jego książka Miłość i odpowiedzialność, która ze względu na poruszane kwestie seksualności wywołała wiele kontrowersji. Ponadto, kwestii małżeństwa Wojtyła poświęcił również dramat Przed sklepem jubilera, opublikowany w miesięczniku „Znak”.
Niezwykle ważnym punktem na drodze biskupa Karola Wojtyły do objęcia papieskiego steru był Sobór Watykański II, który został otwarty 11 października 1962 roku. Biskup Wojtyła odznaczał się wyjątkową aktywnością w pracach soborowych. Znając doskonale łacinę, wielokrotnie zabierał głos i pisał opracowania. Poruszał m.in. kwestie mediów oraz liturgii. Był zwolennikiem wprowadzenia języka narodowego do liturgii, a także zaadaptowania liturgii katolickiej do tradycji Kościołów nieeuropejskich.
Po zakończeniu sesji Soboru, w grudniu 1963 roku, biskup Wojtyła udał się do Ziemi Świętej. Podróż ta wywarła na nim głębokie wrażenie. Wrócił do Krakowa na święta Bożego Narodzenia, a 30 grudnia papież Paweł VI poinformował go telefonicznie o nominacji na stanowisko arcybiskupa metropolity krakowskiego, które po śmierci kardynała Sapiehy było niezajęte. Komunistyczne władze Polski, które uprzednio odrzuciły szereg kandydatur, wysuniętych przez prymasa Stefana Wyszyńskiego, zaaprobowały biskupa Wojtyłę. Uważały bowiem błędnie, że nie będzie się interesował kwestiami politycznymi i uda się go skłócić z prymasem. Po ingresie, uroczystym objęciu władzy arcybiskupiej, 8 marca 1964 roku, arcybiskup Karol Wojtyła zamieszkał w pałacu biskupim przy ulicy Franciszkańskiej. Kolejne dwie sesje synodu również pokazały wyjątkowość arcybiskupa Wojtyły; jednocześnie angażował się w przygotowania do obchodów Millenium. To właśnie on, wspólnie z arcybiskupem Kominkiem, przekonał prymasa do akceptacji słynnego orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich, które kończyło się słowami: „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Wystosowana odezwa oburzyła władze komunistyczne, które podburzały społeczeństwo przeciwko Kościołowi, w tym przeciwko arcybiskupowi Wojtyle. Incydent ten kładł się cieniem na obchody Tysiąclecia Chrztu Polski.
Kolejnym wyróżnieniem dla Wojtyły była nominacja na kardynała, ogłoszona w maju 1967 roku, której dokonał papież Paweł VI. 28 czerwca Wojtyła odebrał biret kardynalski. Mimo ciążących na nim obowiązków, nie zaniedbywał Krakowa. Zorganizował sprawny system nauczania religii poza szkołą, był twórcą „ruchu sakrosongowego”, dbał o duszpasterstwo niewidomych i głuchoniemych, prowadził spotkania dla par i małżeństw. Ze spotkań tych narodził się Instytut Rodziny, który po latach stał się integralną częścią, założonej przez Wojtyłę, Papieskiej Akademii Teologicznej.
Zaproszony do Watykanu na pierwszy Synod Biskupów, który miał się odbyć jesienią 1967 roku, zdecydował się nie wziąć w nim udziału – na znak solidarności z prymasem Wyszyńskim, który nie dostał pozwolenia na wyjazd z kraju. W kolejnych synodach Wojtyła brał już udział, co więcej – był jednym z najbardziej aktywnych ich uczestników. Opowiadał się za kolegialnością w Kościele, popierał pluralizm kulturowy Kościoła, obstawał przy celibacie duchownych. Jego zaangażowanie nie uszło uwagi papieża Pawła VI. Encyklika Humanae vitae, ogłoszona w lipcu 1968 roku, w znacznej mierze zawiera poglądy wyłożone przez Wojtyłę w projekcie encykliki oraz w książce Miłość i odpowiedzialność. Krytykował on zarówno aborcję, jak i sztuczne środki kontroli narodzin, a po ogłoszeniu encykliki wspierał jej idee wśród wiernych.
Jako kardynał, Wojtyła kontynuował swoje prace badawcze, czego owocem była książka Osoba i czyn, uważana za jedno z głównych dzieł filozoficznych przyszłego papieża. Wojtyła uczestniczył także w pracach kolejnych kongresów teologów polskich oraz w międzynarodowych zjazdach teologicznych. Sam, indywidualnie, nie stronił również od wyjazdów zagranicznych. Odbywał podróże do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Australii i Republiki Federalnej Niemiec.
Jego pozycja w Kościele umacniała się. Był członkiem trzech kongregacji kurii i członkiem Synodu Biskupów. Regularnie odwiedzał papieża podczas prywatnych audiencji. W lutym 1976 roku został poproszony o przeprowadzenie rekolekcji dla Kurii Rzymskiej, co było wyjątkowym zaszczytem. W maju 1978 roku Karol Wojtyła odwiedził Pawła VI po raz ostatni. 12 sierpnia kardynałowie Wyszyński i Wojtyła przybyli do Rzymu, by uczestniczyć w uroczystościach pogrzebowych, a następnie w konklawe, które miało wybrać następcę Pawła VI. 26 sierpnia na nowego papieża wybrany został Albino Luciani, arcybiskup z Wenecji. Przyjął on imię: Jan Paweł I. Nie dane mu było jednak długo cieszyć się papieską godnością. Zmarł już 28 września tegoż roku. 4 października odbył się pogrzeb zmarłego papieża, po nim nastąpił okres żałoby oraz konklawe.

Karol Wojtyła Papieżem

Głosowanie, przeprowadzone w poniedziałek, 16 października 1978 roku, wskazało na nowego papieża Karola Wojtyłę (była to ósma seria owego głosowania). Na pytanie, czy przyjmuje wybór, odpowiedział twierdząco. O godzinie 18.18 nad Kaplicą Sykstyńską uniósł się biały dym, wywołując okrzyki radości wiernych, zgromadzonych na placu św. Piotra. Kardynał Pericle Felici ogłosił wybór papieża-Polaka. Jan Paweł II powitał tłum słowami: „Sia lodato Gesu Cristo!” („Niech będzie pochwalony Jezus Christus!… „…Najwybitniejsi kardynałowie powołali nowego biskupa Rzymu. Powołali go z dalekiego kraju, z dalekiego, ale jednocześnie jakże bliskiego poprzez komunię w chrześcijańskiej wierze i tradycji (…). Nie wiem, czy będę umiał dobrze wysłowić się w waszym… naszym języku włoskim. Gdybym się pomylił, „poprawcie” mnie”.”). Wybór przerwał wielowiekową tradycję powoływania na Tron Piotrowy duchownych włoskich. W niedzielę, 22 października, odbyła się inauguracja pontyfikatu, na którą przybyli goście z całego świata. Podczas hołdu składanego przez kardynałów, nowo obrany papież pochylił się i objął prymasa Wyszyńskiego, gdy ten czynił gest poddania. W czasie mszy padły wówczas słynne słowa: „Nie lękajcie się!”. Nastał pontyfikat Jana Pawła II…

PIELGRZYMKI OJCA ŚWIĘTEGO JANA 
PAWŁA II
Jan Paweł II podczas swojego trwającego prawie 27- letniego Pontyfikatu odwiedził 132 kraje, niektóre wielokrotnie, w sumie odwiedził 900 miejscowości. W podróżach spędził – 586 dni. Przebył ponad 1 650 000 km podczas podróży zagranicznych. Odpowiada to ponad 30-krotnemu okrążeniu Ziemi wokół równika i trzykrotnej odległości między Ziemią i Księżycem.
Pielgrzymki do Polski
1979 rok – pierwsza pielgrzymka 2 – 10.06 << NIE LĘKAJCIE SIĘ ! OTWÓRZCIE DRZWI CHRYSTUSOWI ! >> Warszawa, Gniezno, Częstochowa, Kraków, Kalwaria Zebrzydowska, Wadowice, Oświęcim – Brzezinka, Nowy Targ, Kraków Pierwsza wizyta Jana Pawła II do Ojczyzny w 1979 roku streszczała się w słowach jego modlitwy na ówczesnym Placu Zwycięstwa w Warszawie: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”. I rzeczywiście, pielgrzymka ta rozpoczęta w wigilię uroczystości Zesłania Ducha Świętego, okazała się wielkim tchnieniem Ducha, budzącym społeczeństwo polskie po kilkudziesięcioletnim letargu uśpienia komunistycznego. W Gnieźnie z kolei padły wówczas prorocze słowa ukazujące niezwykły sens pontyfikatu Jana Pawła II. „Czyż Chrystus tego nie chce, czyż Duch Święty tego nie rozsądza, ażeby ten papież – Polak, papież – Słowianin właśnie teraz odsłonił duchową jedność chrześcijańskiej Europy, na którą składają się wielkie tradycje: Zachodu i Wschodu”.
1983 rok – druga pielgrzymka 16 – 23.06 POKÓJ TOBIE POLSKO ! OJCZYZNO MOJA ! Warszawa, Niepokalanów, Częstochowa, Poznań, Katowice, Wrocław, Góra Świętej Anny, Kraków Druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski odbywała się w mrokach stanu wojennego. Ukazywała ona Polakom głębszy wymiar chrześcijańskiej nadziei. Papież nawiązując w Warszawie do rocznicy odsieczy wiedeńskiej mówił o warunkach, jakie muszą być spełnione, aby naród zwyciężył: „Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego – słyszeliśmy – że nie chodzi o zwycięstwo militarne, jak przed trzystu laty, ale o zwycięstwo natury moralnej.” Jednocześnie w dobitnych słowach podczas Jubileuszu 600-lecia obrazu Pani Jasnogórskiej przypomniał, że warunkiem suwerenności państwa jest wolność, jaką w jego ramach uzyskuje naród. W sytuacji kiedy niedawno jeszcze na ulicach polskich miast stały czołgi, Jan Paweł II wzywał: „Nie daj się zwyciężać złu, ale zło dobrem zwyciężaj” (Rz.12,21). „Drodzy Bracia i Siostry – wołał komentując te słowa św. Pawła – ewangeliczny program, trudny – ale możliwy. Program nieodzowny”. Najbardziej symbolicznym wyrazem tego programu była męczeńska śmierć ks. Jerzego Popiełuszki, zaledwie rok później.
1987 rok – trzecia pielgrzymka 8 – 14.06 DO KOŃCA ICH UMIŁOWAŁ Warszawa, Majdanek, Lublin, Tarnów, Kraków, Szczecin, Gdynia, Westerplatte, Gdańsk, Częstochowa, Łódź, Warszawa Trzecia pielgrzymka – związana z Kongresem Eucharystycznym – miała charakter wyraźnego upomnienia się o podmiotowość narodu. Już pierwszego dnia na Zamku Warszawskim Ojciec Święty stanął z otwartą przyłbicą przed przedstawicielami totalitarnej władzy: „Każdy z tych ludzi ma swoją osobową godność – mówił wstawiając się za rodakami – ma prawa tej godności odpowiadające. W imię tej godności wszyscy słusznie dążą do tego, aby być nie tylko przedmiotem nadrzędnego działania władzy, instytucji życia państwowego – ale być podmiotem. A być podmiotem, tzn. uczestniczyć w stanowieniu o < rzeczypospolitej wszystkich Polaków”. Do młodzieży skierował Papież wówczas apel o „własne Westerplatte”, czyli wartości, których się broni do ostatka. Podczas właśnie tej wizyty Ojciec Święty w słynnym kazaniu na gdańskiej Zaspie ukazywał znaczenie świadectwa ” Solidarności” – nie tylko dla Polski, ale również dla Europy i świata. Stanowiło to preludium do tego co miało niebawem nastąpić w tej części Europy. Obok spotkania z ludźmi pracy i młodzieżą wielkie znaczenie miało spotkanie z rodzinami w Szczecinie. ” Nie ma skuteczniejszej drogo odrodzenia społeczeństwa – powiedział tam Papież – jak odrodzenie przez rodziny!”. Uwieńczeniem wizyty było pamiętne wołanie Jana Pawła II na Placu Defilad w Warszawie o nową ewangelizację na ziemi polskiej.
1991 rok – czwarta pielgrzymka 1 – 9.06 BOGU DZIĘKUJCIE ! DUCHA NIE GAŚCIE Koszalin, Rzeszów, Przemyśl, Lubaczów, Kielce, Radom, Łomża, Białystok, Olsztyn, Włocławek, Płock, Warszawa, Kraków, Wadowice, Częstochowa 13 – 16.08 Częstochowa – Światowe Dni Młodzieży z Ojcem Świętym Czwarta pielgrzymka w czerwcu 1991r. była wizytą w wolnej już ojczyźnie. Papież trafił niejako w epicentrum dyskusji o kształcie przyszłej Rzeczpospolitej – wielkiego, nawet brutalnego sporu o miejsce chrześcijaństwa w odbudowywanym państwie. Papież – Polak starał się przestrzec swoich rodaków przed absolutyzacją pojęcia wolności. „Poza prawdą wolność nie jest wolnością – powiedział dobitnie w Olsztynie. – Jest pozorem. Jest nawet zniewoleniem.” Wśród katalogu niezbywalnych praw człowieka, na jakich bazować powinno życie społeczne, wymienił kilkakrotnie prawo do życia od poczęcia do naturalnej śmierci. ” Niech się odrodzi w Bogu ludzkie ojcostwo i ludzkie macierzyństwo, niech się odrodzi rodzina, szczególne przymierze Boga z ludźmi. Imię jego: „Kościół domowy” – wołał Papież w Kielcach. W trakcie czwartej pielgrzymki przedmiotem poważnej troski Następcy św. Piotra był również Kościół lokalny w Polsce, a w pierwszym rzędzie przygotowanie go do odpowiedzi na zupełnie nowe wyzwania duszpasterskie. Wyrazem tego było m.in. uroczyste otwarcie II Polskiego Synodu Plenarnego. Kościołowi postawił pytanie o kształt jego obecności duszpasterskiej w nowych warunkach, jakie stworzyła historia. W ” Przesłaniu do Biskupów z Konferencji Episkopatu Polski” Ojciec Święty zwrócił uwagę na potrzebę odczytania ” znaków czasu” jakie dziś stają przed Kościołem w Polsce. ” Nasze polskie znaki czasu – powiedział – uległy wyraźnemu przesunięciu wraz z załamaniem się systemu marksistowskiego i totalitarnego, który warunkował świadomość i postawy ludzi w naszym kraju (…). W poprzednim układzie (…) Kościół stwarzał jakby przestrzeń, w której człowiek i naród mógł bronić swoich praw (…).W tej chwili (…) człowiek musi znaleźć w Kościele przestrzeń do obrony poniekąd przed samym sobą: przed złym użyciem swej wolności, przed zmarnowaniem wielkiej historycznej szansy.” Niezwykły charakter miały Światowe Dni Młodych z Ojcem Świętym, jakie w sierpniu 1991r. odbyło się na Jasnej Górze. Przybyło nań ponad milion młodych, w tym sto tysięcy zza wschodniej granicy. Jan Paweł II wezwał wówczas Europę, aby oddychała dwoma swoimi płucami.
1995 rok – piąta pielgrzymka 20 – 22.05 EKUMENIZM, TOLERANCJA, SUMIENIE Skoczów, Bielsko – Biała, Żywiec Kolejnym etapem papieskiej katechezy dla polski było ukazanie rodakom pilnej potrzeby kształtowania sumień, jako podstawowego warunku życia w społeczeństwie pluralistycznym, w demokracji. wizyta w diecezji bielsko – żywieckiej ( przy okazji pielgrzymki do Czech w maju 1995r. i kanonizacji Jana Sarkandra) nastąpiła w momencie, kiedy polska demokracja – w opinii większości obserwatorów – znalazła się w bardzo poważnym kryzysie. ” Czas próby polskich sumień trwa”- powiedział w Skoczowie. ” Czy może historia płynąć przeciwko prądowi sumień ? – pytał. – Za jaką cenę może ? Właśnie, za jaką cenę ? Tą ceną są, niestety głębokie rany w tkance moralnej narodu, a przede wszystkim w duszach Polaków, które się jeszcze nie zabliźniły, które długo jeszcze trzeba będzie leczyć.”
1997 rok – szósta pielgrzymka 31.05 – 10.06 JEZUS CHRYSTUS WCZORAJ, DZIŚ I NA WIEKI Wrocław, Legnica, Gorzów Wielkopolski, Gniezno, Poznań, Kalisz, Częstochowa, Zakopane, Ludźmierz, Kraków, Dukla, Krosno Pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny w 1997 roku na jego życzenie związana została bezpośrednio z 46 Międzynarodowym Kongresem Eucharystycznym we Wrocławiu oraz z europejskimi obchodami tysiąclecia śmierci św. Wojciecha, w których uczestniczyli prezydenci siedmiu państw. ” Nie będzie Europy, dopóki nie będzie ona wspólnotą Ducha” – stwierdził Ojciec Święty nad grobem św. Wojciecha w Gnieźnie. Hasło to jest wciąż jakże aktualnym „mottem” dla jednoczącego się kontynentu. Nawiązując do przesłania kluczowych postaci tej pielgrzymki: świętych Wojciecha i królowej Jadwigi, którą kanonizował w Krakowie, Ojciec Święty wezwał Kościół w swej ojczyźnie do większego i bardziej zdecydowanego otwarcia się na Europę. Przy okazji zauważył, że to właśnie „Kościół w Polsce może ofiarować jednoczącej się Europie swoje przywiązanie do wiary, swój natchniony religijnością obyczaj, duszpasterski wysiłek biskupów i kapłanów, i zapewne wiele jeszcze innych wartości, dzięki którym Europa mogłaby stanowić organizm pulsujący nie tylko wysokim poziomem ekonomicznym, ale także głębią życia duchowego”. Przesłanie Papieża w 1997r roku miało charakter wielkiego wołania o jedność chrześcijan u progu zbliżającego się nowego tysiąclecia. „Z drogi ekumenizmu nie ma odwrotu!”. – przyznał w Hali Ludowej we Wrocławiu w trakcie ekumenicznej modlitwy wieńczącej Kongres Eucharystyczny. Dzielenie chleba eucharystycznego – przypomniał – powołuje nas do dzielenia wszystkiego co mamy z tymi, którzy najbardziej potrzebują. Jego słowa – brzmiące jak przestroga – wywołały wręcz dreszcz u słuchających: ” Strzeżcie się wszelkich pokus wyzysku. W przeciwnym razie każde dzielenie Eucharystycznego chleba stanie się dla was oskarżeniem !”. Ojciec Święty po raz kolejny podjął także problem wolności, który jest swego rodzaju kluczem hermeneutycznym wszystkich jego wizyt w Polsce. ” W sytuacji pustki w dziedzinie wartości, gdy w sferze moralnej panują chaos i zamęt – wolność umiera, człowiek z wolnego staje się niewolnikiem – niewolnikiem instynktów namiętności i pseudowartości. (…) Prawdziwa wolność zawsze kosztuje”. – mówił do pielgrzymów we Wrocławiu. Równocześnie przypomniał, że Kościół zawsze był głosicielem Ewangelii wolności. Do młodzieży zgromadzonej w poznaniu apelował o zaangażowanie. Ukazywał, jak bardzo liczy na to pokolenie, którego zadaniem będzie wprowadzenie Kościoła i świata w nowe tysiąclecie. Pielgrzymka ta, może nawet jak żadna inna wizyta w Polsce, była wielką pielgrzymką nadziei. ” Sursum corda – W górę serca !” – wołał do swych rodaków w niezwykłej scenerii Mszy św. pod Giewontem. W Krakowie, w trakcie spotkania z ludźmi kultury z okazji 600-lecia Wydziału Teologicznego UJ mówił o potrzebie integracji wiary i kultury. ” Wielki spór o człowieka wcale się tu nie zakończył wraz z upadkiem ideologii marksistowskiej – stwierdził. Spór o człowieka trwa w dalszym ciągu, a pod pewnym względem się nawet nasilił. Formy degradacji osoby ludzkiej oraz wartości życia ludzkiego stały się bardziej subtelne, a tym samym bardziej niebezpieczne. Potrzeba dziś wielkiej czujności w tej dziedzinie !”
1999 rok – siódma pielgrzymka 5 – 17.06 BÓG JEST MIŁOŚCIĄ Gdańsk, Sopot, Pelplin, Elbląg, Licheń, Bydgoszcz, Toruń, Ełk, Wigry, Siedlce, Drohiczyn, Warszawa, Sandomierz, Zamość, Warszawa, Łowicz, Sosnowiec, Kraków, Gliwice, Stary Sącz, Wadowice, Częstochowa /oficjalnie nieplanowana/, Kraków Wizyta apostolska Jana Pawła II do Ojczyzny zbiegła się z ostatnim okresem przygotowań Kościoła do wigilii Trzeciego Tysiąclecia. Te narodowe rekolekcje zamykające ponad tysiącletnią obecność Kościoła na ziemi polskiej były zarazem niejako wzorcowym przykładem nowej ewangelizacji w okresie demokracji, wobec społeczeństwa pluralistycznego, stojącego na rozdrożu, poszukującego w nowych warunkach swej tożsamości chrześcijańskiej. Ojciec Święty postawił tym razem swym rodakom wielkie wymagania – wezwał do zdwojonego świadectwa chrześcijańskiego u progu nowej epoki, jaką symbolicznie otwiera Wielki Jubileusz Zbawienia. Zaraz po wylądowaniu w Gdańsku, 5 czerwca 1999 roku, Jan Paweł II apelował, aby „tak rozpoczęta odnowa wewnętrzna ludu bożego na polskiej ziemi mogła być nadal owocnie realizowana, przyczyniając się do nowej wiosny ducha na miarę czasów, ku którym idziemy”. W homilii na zakończenie Synodu Plenarnego w archikatedrze warszawskiej 11 czerwca Ojciec Święty wezwał do głębokiej odnowy świadomości eklezjalnej wszystkich członków Kościoła w Polsce. Zgodnie z nauczaniem Soboru Watykańskiego II wyrażać się ona winna w poczuciu rzeczywistej współodpowiedzialności za kształt apostolskiej pracy Kościoła. Wielkim echem odbiła się wizyta Jana Pawła II w polskim Parlamencie, gdzie Papież wyraźnie polemizował z postoświeceniową, nieprzyjazną koncepcją oddzielenia Kościoła i państwa. W swym przemówieniu poruszył też centralne problemy współczesnej demokracji. Przypomniał, że owszem demokracja i wolny rynek zawierają w sobie duży potencjał dobra, ale ostrzegł przed uważaniem jej za ustrój idealny. Papież krytykował postrzeganie demokracji wyłącznie jako zespołu mechanizmów służących osiągnięciu chwilowej większości. Jan Paweł II przypomniał również, że parlament nie powinien służyć celom partykularnym, lecz ma być wyrazicielem interesów całego narodu. Za bardzo ważny został uznany także jego głos w kwestii integracji Polski ze strukturami zjednoczonej Europy. ” Integracja Polski z Unią Europejską jest od początku wspierana przez Stolicę Apostolską. Doświadczenie dziejowe, jakie posiada naród polski, jego bogactwo duchowe i kulturowe mogą skutecznie przyczynić się do ogólnego dobra całej rodziny ludzkiej, zwłaszcza umacniania pokoju i bezpieczeństwa w Europie ” – powiedział Papież. Pielgrzymka ta – jak żadna inna – obfitowała w niezwykłe, a nawet pełne dramatyzmu przeżycia. Na Błoniach w Krakowie ponad dwu – i -półmilionowy tłum zamarł, gdy obwieszczono, że Jan Paweł II nie może przybyć z powodu nagłej choroby. W Wadowicach z kolei byliśmy świadkami niezwykłego święta, wokół Głowy Kościoła, który w sposób dowcipny i wzruszający (słynne kremówki) wspominał swe dzieciństwo i młodość w perspektywie upływającego nieubłaganie czasu. Niepowtarzalny charakter miały odwiedziny u państwa Milewskich nad Wigrami – prostych rolników, którzy mogli mu się zwierzyć z trudnych problemów polskiej wsi w okresie brutalnej transformacji. Jednym z najbardziej przejmujących akcentów tej pielgrzymki była papieska modlitwa na Placu Piłsudskiego w Warszawie, kiedy Ojciec Święty z mocą powtórzył te same przesłanie do Ducha Świętego, które zapoczątkowało przebudzenie się narodu polskiego przed dwudziestu laty, po długiej niewoli „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi !”.
2002 rok – ósma pielgrzymka 16 – 19.08 BÓG BOGATY W MIŁOSIERDZIE Kraków, Kraków-Łagiewniki, Kalwaria Zebrzydowska Kluczowym dla tej pielgrzymki hasłem były papieskie słowa: „Nadszedł czas, aby orędzie o Bożym Miłosierdziu wlało w ludzkie serca nadzieję i stało się zarzewiem nowej cywilizacji miłości”. Na początku swego pobytu Ojciec Święty dokonał zawierzenia Polski i świata Bożemu Miłosierdziu w sanktuarium św. Faustyny Kowalskiej w Łagiewnikach. „Czynię to z gorącym pragnieniem, aby orędzie o miłosiernej miłości Boga, które tu zostało ogłoszone przez pośrednictwo św. Faustyny, dotarło do wszystkich mieszkańców ziemi i napełniało ich serca nadzieją” – mówił z mocą. Miłosierdzie Jan Paweł II ogłosił programem dla Kościoła na nowe tysiąclecie. ” W obliczu współczesnych form ubóstwa, których jak wiem nie brakuje w naszym kraju, potrzebna jest dziś w duchu solidarności z bliźnimi, dzięki której pomoc będzie . Niech tej nie zabraknie mieszkańcom Krakowa i całej naszej Ojczyzny – mówił nazajutrz na krakowskich Błoniach. Beatyfikował tam ks. Jana Balickiego, o. Jana Beyzyma, abp. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego oraz s. Sancję Szymkowiak, których – jak mówił: choć żyli w różnych czasach „jednoczy … ten szczególny rys świętości, jakim jest oddanie sprawie miłosierdzia”. Ojciec Święty podkreślał, że wezwanie do czynienia miłosierdzia nie jest skierowane wyłącznie do księży, zakonników i zakonnic, ale także do świeckich. ” Potrzeba – mówił – aby przyjść z pomocą dziecku zaniedbanemu duchowo i materialnie; aby nie odwracać się od chłopca czy dziewczyny, którzy zagubili się w świecie różnorakich uzależnień lub przestępstwa; aby nieść radę, pocieszenie, duchowe i moralne wsparcie tym, którzy podejmują wewnętrzną walkę ze złem”. Jan Paweł II skrytykował przy tej okazji ” hałaśliwą propagandę liberalizmu, wolności bez prawdy i odpowiedzialności, która nasila się również w naszym kraju”. Słowa te spotkały się z olbrzymim oddźwiękiem, a nawet krytycznymi komentarzami polskiej prasy. Ostatnia pielgrzymka Jana Pawła II była także powrotem do przeszłości. Przejechał obok domu przy ul. Tynieckiej 10, gdzie mieszkał razem z ojcem, obok Kościoła św. Floriana, gdzie był wikarym, odwiedził grób rodziców. Papieski helikopter przeleciał nad rodzinnymi Wadowicami, ukochanymi Tatrami … Zaskoczył ojców benedyktynów, nawiedzając ich opactwo w Tyńcu, a także ojców kamedułów, przybywając do ich klasztoru na Bielanach. „Żal wyjeżdżać” – wyznał tuż przed odlotem do Rzymu. Wszystkim życzył, aby zapanował duch miłosierdzia, bratniej solidarności, zgody i współpracy.

Dokumenty okresu pontyfikatu

Encykliki: 1. Redemptor hominis – (Odkupiciel człowieka) / 4 marca 1979 Pierwsza encyklika Jana Pawła II ma charakter ewangelizacyjny. Papież koncentruje się w niej na wyzwoleniu człowieka poprzez jego wewnętrzną przemianę i uznanie prymatu dóbr duchowych nad materialnymi. Dokument zawiera tak ważne dla całego pontyfikatu papieskiego wezwanie do powszechnej ewangelizacji i dialogu zarówno z innymi wyznaniami chrześcijańskimi jak też z religiami niechrześcijańskimi. 2. Dives in misericordia – („Bogaty w miłosierdziu swoim Bóg”) / 30 listopada 1980 W swojej drugiej encyklice papież przypominał, że Miłość jest większa niż grzech. Mówiąc o dramacie współczesnego człowieka Jan Paweł II wielokrotnie podkreśla, że nie ma sytuacji bez wyjścia i że w każdym czasie, w każdej epoce Bóg przychodzi człowiekowi z pomocą. Podkreśla rolę miłosierdzia Bożego w życiu chrześcijanina. 3. Laborem exercens – (O pracy ludzkiej) / 14 września 1981 Jedna z najbardziej znanych encyklik, w której Jan Paweł II przeprowadził w niej analizę problematyki pracy ludzkiej w warunkach współczesnego świata. Papież wskazuje że najważniejsza jest osoba ludzka, a praca powinna być środkiem utrzymania i pomnażania dobrobytu kraju oraz samorealizacji człowieka a nie celem samym w sobie. Dokument mówi także o uprawnieniach pracowników, o roli i zadaniach związków zawodowych oraz o godności człowieka w stosunkach zawodowych 4. Slavorum Apostoli – (Apostołowie Słowian) / 2 września 1985 Encyklika wydana w tysiącletnią rocznicę dzieła ewangelizacji świętych Cyryla i Metodego i poświęcona misyjnym dziełom Kościoła. Papież przywołuje postaci misjonarzy Europy, by pokazać aktualne problemy związane z misjami, też na koniecznosć pokonywania podziałów między narodami, jak również między Kościołami chrześcijańskimi. 5. Dominum et vivificantem – („Pana i Ożywiciela”) / 5 maja 1986 Dokument dotyczy roli trzeciej Osoby Trójcy Świętej – Ducha Świętego. Papież skupia się na jego zasadniczej roli w życiu zarówno wspólnoty ludzi wierzących jak i w istnieniu całego świata. Jan Paweł II wskazuje na starożytność wiary w osobę Ducha Świętego, sformułowanej na Soborze Powszechnym w Konstantynopolu w 381 r. i wyznawanej do dzisiaj w Credo: „Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela”. Przypomina też jaką misję ma Duch w Kościele i świecie – ma on przekonywać o grzechu, umacniać Kościół i ożywiać wierzących.
6. Sollicitudo rei socialis – (Społeczna Troska)/ 30 grudnia 1987 Papież wskazuje na społeczne problemy współczesnego świata Ostrzega, że istnieją w nim tak poważne problemy jak ciągłe zagrożenie życia i poczucia bezpieczeństwa niemal na całym globie. Wykazuje też ogromną troskę o ubogich na którą składa się nie tylko materialne wsparcie ale też duchowa pomoc. Nawiązując do jedynej dotychczas społecznej encykliki Pawła VI, „Populorum progresio”, Jan Paweł II podsumowuje 20 lat społecznych działań Kościoła po tej encyklice. 7. Redemptoris Mater – (Matka Odkupiciela) / 3 marca 1987 Encyklika poświęcona Marii, matce Jezusa. Papież który w szczególny sposób odnosił się do Bogarodzicy, ukazuje centralne miejsce i rolę Matki Jezusa w Kościele, podkreślają ją wynikające z jej podwójnego związku z Chrystusem i Kościołem macierzyńskie pośrednictwo. Ukazuje też Marię jako wyjątkowy wzór do naśladowania przez jej posłuszeństwo Bożemu słowu. Powołuje się na bardzo bogate wschodnie tradycje maryjne. 8. Redemptoris missio – (Misja Chrystusa Odkupiciela) / 7 grudnia 1990 Encyklika dotyczy ewangelizacji i misji, która jest podstawowym powołaniem Kościoła. Papież wskazuje, że powinna być ona realizowana z tym samym zapałem jak to działo się w czasach apostolskich. Przypomina też, że mimo istnienia licznych organizacji misyjnych, każdy chrześcijanin jest zobowiązany do ewangelizacji – do bycia misjonarzem w swoim środowisku. 9. Centesimus annus – (Setna rocznica) / 1 maja 1991 Dokument wyjaśnia podstawy katolickiej nauki społecznej w świetle współczesnych doświadczeń historycznych, skupiając się szczególnie na załamaniu się idei marksistowskich, skompromitowaniu komunizmu jako systemu oraz upadku reżimów na tym systemie budowanych. Papież uznając osiągnięcia gospodarcze kapitalizmu, zwraca jednak uwagę na niebezpieczeństwa jakie niesie ze sobą liberalizm nie wsparty wartościami etycznymi. 10. Veritatis splendor – (Blask prawdy) / 6 sierpnia 1993 Jan Paweł II wskazuje na zawarte w słowach Jezusa odpowiedzi na jedno z zasadniczych pytań każdego człowieka „Co mam czynić?”. Wskazuje na zawsze istniejącą relację między wiarą a moralnością i pisze o świadectwie moralnego chrześcijańskiego życia, które może stanowić doskonałe narzędzie ewangelizacyjne. 11. Ut Unum sint – (Aby byli jedno) / 25 maja 1995 Encyklika, w której papież wyjaśnia katolickie zasady ekumenizmu i dialogu zbliżającego podzielone chrześcijaństwo. Wskazuje na wagę działań na rzecz jedności chrześcijan i na korzyści jakie z niego wynikają dla wszystkich wyznawców Chrystusa. Jednocześnie przestrzega przed „fałszywym ekumenizmem”, który polega na negowaniu wiary i to, że w kościele katolickim jest pełnia środków zbawczych. 12. Evangelium vite – (Ewangelia życia) / 25 marca 1995 Papież w tym dokumencie daje wyraz swojej twardej postawie w zakresie nienaruszalności życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci. Wykłada, rozwija i tłumaczy negatywne stanowisko Kościoła w sprawie aborcji i eutanazji. Encyklika wzbudziła wiele kontrowersji, szczególnie jeśli chodzi o stanowisko Kościoła w sprawie stosowania środków antykoncepcyjnych oraz eksperymentów biologicznych i genetycznych na człowieku. 13. Fides et ratio – (Wiara i rozum) / 14 września 1998 Jakie są relacje między wiarą a rozumem? Encyklika dotyczy między innymi filozofii, którą papież ukazuje jako wysiłek ludzkiego intelektu zmierzającego do odkrycia odpowiedzi na pytania, które nigdy nie przestaną niepokoić człowieka – „Kim jestem”, „Skąd przychodzę i dokąd zmierzam?”, „Dlaczego istnieje zło?”, „Co czeka mnie po tym życiu?”. Mówi też że nie ma sprzeczności miedzy wiarą a rozumem, że „są one jak dwa skrzydła wznoszące człowieka do Boga”. 14. Ecclesia de Eucharistia – / 17 kwietnia 2003 Dokument w całości skupiony na Eucharystii. Jan Paweł II przekazuje katolikom prawdę iż Kościół żyje dzięki Eucharystii, wyjaśnia jej znaczenie, odnosząc się do krzyżowej śmierci Jezusa, jego zmartwychwstania i związanej z tym realnej obecności w ciele (która właśnie przez Eucharystię może być doświadczana).
Adhortacje: Adhortacja (łac. adhortatio – upomnienie, napomnienie, zachęta) – dokument nauczania papieskiego o charakterze duszpasterskim, adresowany do określonej grupy osób (na przykład zakonników, rodzin) albo do całego Kościoła. Najczęściej stanowi podsumowanie Synodu Biskupów i zestawienie wniosków, jakie wypływają z synodu. Adhortacje wydawane są co kilka lat po zakończeniu danego synodu.
1. CATECHESI TRADENDAE (O katechizacji w naszych czasach) / 16 października 1979 2. FAMILIARIS CONSORTIO (O zadaniach rodziny chrześcijańskiej) / 22 listopada 1981 3. REDEMPTIONIS DONUM (O konsekracji zakonnej w świetle tajemnicy odkupienia) / 25 marca 1984 4. RECONCILIATIO ET PAENITENTIA (O pojednaniu i pokucie) / 2 grudnia 1984 5. CHRISTIFIDELES LAICI (O powołaniu i misji świeckich w Kościele i świecie) / 30 grudnia 1988 6. REDEMPTORIS CUSTOS (Opiekun Zbawiciela) / 15 sierpnia 1989 7. PASTORES DABO VOBIS (O formacji kapłanów we współczesnym świecie) / 25 marca 1992 8. ECCLESIA IN AFRICA (Kościół w Afryce) / 14 sierpnia 1995 9. VITA CONSECRATA (O życiu konsekrowanym i jego roli w Kościele i świecie) / 25 marca 1996 10. ECCLESIA IN AMERICA (Kościół w Ameryce) / 22 stycznia 1999 11. ECCLESIA IN ASIA (Kościół w Azji) / 6 listopada 1999 12. ECCLESIA IN OCEANIA (Kościół w Oceanii) / 22 listopada 2001 13. ECCLESIA IN EUROPA (Kościół w Europie) / 28 czerwca 2003 14. PASTORES GREGIS (Pasterze owczarni) / 16 października 2003
Konstytucje apostolskie: Konstytucja – najwyższej rangi dekret wydawany przez papieży, określający kwestie organizacyjne lub dogmatyczne, które stają się częścią nauczania apostolskiego Kościoła. 1. SAPIENTIA CHRISTIANA (O uniwersytetach i wydziałach teologicznych ) / 15 kwietnia 1979 2. MAGNUM MATRIMONII SACRAMENTUM (Prawne uznanie Papieskiego Instytutu Studiów nad Małżeństwem i Rodziną) / 7 października 1982 3. UT SIT (O powołaniu Prałatury Personalnej „Świętego Krzyża i Opus Dei” ) / 28 listopada 1982 4. SACRAE DISCIPLINAE LEGES (Konstytucja ogłoszona z okazji wprowadzenia nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego) / 25 stycznia 1983 5. DIVINUS PERFECTIONIS MAGISTER (Nowe prawodawstwo w procedurze spraw kanonizacyjnych) / 25 stycznia 1983 6. SPIRITUALI MILITUM CURE (Konstytucja apostolska na temat ordynariatów wojskowych) / 21 kwietnia 1986 7. PASTOR BONUS (O odnowie i reformie Kurii Rzymskiej) / 28 czerwca 1988 8. EX CODE ECCLESIAE (O uniwersytetach katolickich) / 15 sierpnia 1990 9. FIDEI DEPOSITUM (ogłoszona z okazji publikacji KATECHIZMU KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO opracowanego po Soborze Powszechnym Watykańskim II ) / 11 października 1992 10. UNIVERSI DOMINICI GREGIS (Wakat Stolicy Apostolskiej i Wybór Biskupa Rzymskiego) / 22 lutego 1996
Listy apostolskie i motu proprio Listy apostolskie, to wystąpienia papieskie wysokiej rangi, koncentrujące uwagę na ważnej aktualnej problematyce lub wydawane z okazji różnych wydarzeń. Należą do zwyczajnego nauczania papieża. Listy motu proprio to listy papieskie o charakterze dekretu powstały z inicjatywy własnej papieża.
Jan Paweł II co roku ogłaszał listy apostolskie do: kapłanów na Wielki Czwartek – od 1979 r., do chorych z okazji Światowego Dnia Chorego, obchodzonego 11 lutego od 1993 r. Do bardziej znanych listów pasterskich Jana Pawła II należą również: list o godności i powołaniu kobiety Mulieris Dignitatem (1988 r.), list do dzieci w Roku Rodziny (1994 r.), w związku z przygotowaniami do Jubileuszu Roku 2000 Novo millennio adveniente (1994 r.), o świętowaniu niedzieli Dies Domini (1998 r), na zakończenie Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 Novo millennio ineunte (2001 r.), o Różańcu świętym Rosarium Yirginis Mariae (2002 r.). W sumie papież Polak napisał 45 Listów Apostolskich i 30 listów Motu proprio. Ponadto wygłosił niezliczoną ilość przemówień i homilii przy najróżniejszych okazjach. Kanonizował 482 osoby, a 1338 osób beatyfikował.

Śmierć

W ostatnich dniach przed śmiercią Jana Pawła II oraz w okresie przed pogrzebem i po nim byliśmy świadkami niespotykanej eksplozji miłości do osoby zmarłego Papieża, nie tylko wśród katolików, ale również wśród wiernych innych chrześcijańskich Kościołów i wspólnot kościelnych, nieochrzczonych oraz wszystkich ludzi dobrej woli. W sobotę 2 kwietnia, w wigilię Niedzieli Miłosierdzia Bożego, o godz. 21.37 Ojciec Święty odszedł do domu Ojca. podczas Mszy św. pogrzebowej pojawiły się spontaniczne okrzyki i napisy: „Santo subito!” („natychmiast święty!”). Jan Paweł II do końca wypełnił wolę Bożą, przez całe swoje życie z wielką odwagą szedł drogą wiary, całkowitego zawierzenia Chrystusowi przez Maryję. W ostatnich latach, dniach i godzinach swojego życia na ziemi wygłosił najbardziej przemawiającą i poruszającą nasze serca Ewangelię cierpienia oraz dał nam lekcję umierania. W swoim testamencie napisał: „(…) z możliwością śmierci każdy zawsze musi się liczyć. I zawsze musi być przygotowany do tego, że stanie przed Panem i Sędzią – a zarazem Odkupicielem i Ojcem. Więc i ja liczę się z tym nieustannie, powierzając ów decydujący moment Matce Chrystusa i Kościoła – Matce mojej nadziei (…). Pragnę raz jeszcze całkowicie zdać się na Wolę Pana. On sam zdecyduje, kiedy i jak mam zakończyć moje ziemskie życie i pasterzowanie. W życiu i śmierci Totus Tuus przez Niepokalaną. Przyjmując już teraz tę śmierć, ufam, że Chrystus da mi łaskę owego ostatniego Przejścia, czyli Paschy. Ufam też, że uczyni ją pożyteczną dla tej największej sprawy, której staram się służyć: dla zbawienia ludzi, dla ocalenia rodziny ludzkiej, a w niej wszystkich narodów i ludów (wśród nich serce w szczególny sposób się zwraca do mojej ziemskiej Ojczyzny), dla osób, które szczególnie mi powierzył – dla chwały Kościoła, dla chwały Boga Samego”.
Beatyfikacja

Papież Jan Paweł II Dokonania pontyfikatu Jana Pawła II są tak wielkie, że dają się wytłumaczyć tylko jego świętością. 1 maja 2011 roku w Rzymie odbyły się uroczystości beatyfikacyjne Sługi Bożego Ojca Świętego Jana Pawła II. Przewodniczył im papież Benedykt XVI. Proces beatyfikacyjny trwał pięć i pół roku i zakończył się 14 stycznia 2011 roku podpisaniem przez Benedykta XVI dekretu o uznaniu autentyczności cudownego uzdrowienia francuskiej zakonnicy, s. Marie Simone-Pieree Normand za wstawiennictwem Jana Pawła II.
/opracował: Ks. K. Szot/
Źródła ilustracji: www.sp5lipno.pl; powarszawsku.blogspot.com; www.hutaminska.republika.pl; www.brewiarz.pl;  zsp.elidzbark.pl;  www.stanislaw-bm.pl; www.ngopole.pl